آزاده حسینی

وقتی صحبت از نمایشگاه هنری می‌شود، نخستین تصویری که به ذهن می‌آید، دیوارهای سفید با قاب‌های بزرگ آثار هنری است که به ترتیب در کنار هم قرار گرفته‌اند یا این که مجسمه‌ها یا حجم‌های بی‌جانی در ابعاد و اشکال گوناگون که گوشه‌ای را اشغال کرده‌اند.

اما این بار به هنگام ورود به تالار اصلی دانشگاه سلطنتی هنر لندن، با دیوارهای سیاه‌رنگ ناتمام روبرو می‌شوی که از گوشه‌ای از آن صدایی به گوش می‌رسد. انگار در هر نقطه از آن کسی ایستاده و در حال ابراز احساسات و تفکرات خود است. روی هر دیوار تصاویر متحرکی وجود دارد که پیام‌رسان خالق آن است. البته، پیامهایی با موضوعات ایرانی. 

در گوشه‌ای پاهای زنی را می‌بینی که در وان حمام ایستاده و موهایش را قیچی می‌کند و به زمین می‌ریزد؛ گویا خاطراتش را می‌زداید. این اثر که "چهل‌گیس" نام دارد، متعلق به ماندانا مقدم، از هنرمندان پیشرو این عرصه است.

یا در گوشه‌ای دیگر اثر ندا رضوی‌پور خودنمایی می‌کند که تداعی‌ کننده امور جاری یک زن خانه‌دار است. قالی روی زمین، تلویزیون سیاه‌رنگ، تصویر ماشین رخت‌شوئی در حال گردش، همه و همه یادآور زندگی معمولی  و روزمره است.

نمایشگاه ویدئو آرت موسوم به "حقایق و خيالات" چهارده تن از هنرمندان پبشگام ایرانی این شاخۀ هنری را در کالج سلطنتی هنر لندن معرفی می‌کند. مانيا اکبری، پرستو فروهر، شهاب فتوحی، بهنام کامرانی، ملکه نائينی، حامد صحيحی و رزيتا شرف جهان از جملۀ هنرمندانی اند که آثار خود را به نمايش گذاشته اند.

ویدئو آرت از مجوعه هنرهای تجسمی به شمار می‌آید که در سال‌های اخیر جای خود را در میان هنرمندان ایرانی باز کرده‌است.

ویدئو آرت، گونه‌ای از آثار هنری است که نباید با سینمای تجربی یا مستند اشتباه گرفته شود. این شاخۀ هنر، رسانه‌ای متشکل از تصاویر متحرک است که معمولا موسیقی متن آن را همراهی می‌کند، اما غالباً از کلام در آن خبری نیست. نبود دیالوگ، هنرپیشه و فیلم‌نامه از تفاوت‌های آشکار ویدئو آرت با هنر فیلمسازی است. خالق آن به دنبال ایجاد یک اثر سرگرم‌کننده و بازرگانی نیست، بلکه درصدد بیان افکار و دیدگاه‌های خود به همراه موسیقی و تصاویر است.

این هنر طی دهه‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ میلادی پدید آمد و همچنان در حال تشکل و تکامل است. اولین اثر آفریده‌شده در زمینۀ ویدئو آرت متعلق به نام جون پیک (Nam June Paik) هنرمند کره‌ای‌تبار آمریکایی است که در سال ۱۹۶۷ ساخته شد و مورد استقبال هنرمندان تجسمی قرار گرفت. در همان دوره دوربین‌های فیلمبرداری خانگی وارد بازار شد و بدین گونه زمینۀ لازم برای هنرنمایی در عرصۀ رسانه فراهم شد. در نتیجه، هنرمندان انزواطلبی با بکارگیری تکنولوژی نوین  به ابراز عواطف و دیدگاه های خود نسبت به دنیای پیرامون خود پرداختند.

ویدئو آرت در دهۀ گذشته وارد ایران شد. برگزاری نمایشگاهی از آثار ویدئو آرت در موزۀ هنرهای معاصر تهران، علاقه‌مندان بسیاری را به خود جلب کرد. در واقع، نمایشگاه فوق، سبب ایجاد عرصه‌ای جدید برای بیان ایده‌های هنری نوین شد. از آن به بعد، کشش به ویدئو آرت در میان هنرمندان ایرانی رشد فزاینده‌ای داشته‌است. شاید یکی از دلایل عمدۀ آن، فراغ بال در ابراز نظر است. از سوی دیگر، کامگاری سینمای ایران در سطح جهانی موجب استقبال بیشتر از این هنر شد. همچنین گسترش و پیشرفت تکنولوژی زمینه‌های خوبی را برای گسترش این هنر فراهم آورد.

یکی دیگر از دلایل مهمی که موجب محبوبیت ویدئو آرت شده، قدرت روزافزون رسانه‌ها در دنیا کنونی است. کاربرد رسانه‌ای چون ویدئو آرت به هنرمند این امکان را می‌دهد که دیدگاه‌ها و تفکرات  سیاسی و اجتماعی خود را بدون استفاده از کلام در قالب رسانه، بسازد و بپردازد و بیان کند. ویدئو آرت و رسانه‌های دیگری چون چیدمان (اینستالیشن) و هنرهای اجرایی، ابزاری هستند که قادرند نقش اساسی در ایجاد اصلاحات اجتماعی داشته باشند.

بدین گونه، می‌توان گفت که ویدئو آرت رابطی است میان هنرهای سینما، تئاتر، موسیقی و نقاشی که با درون مایۀ سیاسی و اجتماعی همراه است.

نمایشگاه "حقایق و خيالات" که به اهتمام سازمان فرهنگی "Magic Of  Persia" (افسون ایران) برگزار شده است، به مدت سه روز، تا روز ۱۷ اکتبر، در کالج سلطنتی هنر لندن برپاست. گزارش مصور این صفحه  پس از بازدید از این نمایشگاه تهیه شده‌است.

 برای نصب نرم افزار فلش اینجا را کلیک کنيد.

 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب