آخرین مطالب
میانکاله، پناه پرندگان مهاجر
۰۴ فوریه ۲۰۲۰ - ۱۵ بهمن ۱۳۹۸
شبه جزیره میانکاله۱ در میان خلیج گرگان و دریای خزر با وسعت حدود ۶۶۹۰۰ هکتار یکی از ۹ ذخیره‌گاه زیست کره در ایران است. این شبه جزیره از سال‌های دور، نه تنها پناهگاه زمستانی پرندگان مهاجر سرزمین‌های شمالی است، بلکه در طول سال نیز منزل‌گاه پرندگان و حیوانات بسیاری است که به مرور در این منطقه سکنی گزیده‌اند. از این‌رو آن را پناهگاه حیات وحش میانکاله می‌خوانند.
در پناهگاه میانکاله بیش از ۲۴۰ گونه پرنده مهاجر و بومی شناسایی شده است که تعداد ۴۰ گونه آن گونههای تحت حمایت و در حال انقراض می‌باشند. از میان پرندگان این منطقه می‌توان به گونههای کاکایی‌ها، حواصیل و انواع مرغابی‌سانان، فلامینگو، بالکان، انواع قو، اردک، باچلان و انواع آب‌چیلک‌ها و در بخش خشکی به پرندگانی مانند قرقاول، دراج و پرندگان شکاری مثل عقاب و شاهین و سارکه اشاره نمود.
پناهگاه حیات وحش میانکاله از دو بخش آبی و خشکی تشکیل شده است. خلیج گرگان و تالاب میانکاله بخش آبی و جزیره اسماعیل سای، سواحل خلیج گرگان و جزایر آشوراده بخش خشکی آن را تشکیل میدهد.
بافت گیاهی شبه جزیره میانکاله دارای گونههای مختلف است که از آن میان می‌توان به سه بافت درختچه‌زار(اغلب از جنس انار)، بوته‌زار(شامل گونههای تمشک) و علف‌زار اشاره کرد. انارترش وحشی، سازیل، ازگیل، داغداغان، سیاه تلو، سپیدار، علف شور از جمله دیگر گونههای گیاهی این منطقه می‌باشند. همچنین حیواناتی نظیر گرگ، شغال، روباه، جوجه تیغی، گربه وحشی و گراز و نیز گله‌های اسب وحشی و گاومیش در این منطقه یافت می‌شوند.
شن‌زارهای ساحلی، زمین‌های باتلاقی، آبگیرهای پست و گودافتاده، جنگل انارستان، زمین‌های کشاورزی، مراتع و بخش کوهستانی جنوب به جذابیت‌های طبیعی این منطقه افزوده است.
تالاب۲ میانکاله با مساحت حدود ۱۰۰ هزار هکتار، و با عمق حداکثر ۵ متر به عنوان اولین تالاب بین‌المللی ایران شناخته شده است. این تالاب متشکل از سه زیست‌گاه مهم و متفاوت است که به واسطه ورودی آب شیرین از هم جدا شده‌اند: زیست‌گاه آب شیرین، زیست‌گاه لب شور و زیست‌گاه آب شور که همین تفاوت زیست‌گاه موجب تنوع گونههای زیستی در این منطقه شده است. قرارگیری در میان منابع متنوع زیست محیطی و جمعیت‌های بزرگ پرندگان، مناظر طبیعی بکر و زیبایی را در تالاب بوجود آورده است که در سال‌های اخیر با استقبال زیاد گردشگران داخلی و خارجی و علاقه‌مندان به پرنده‌نگری با اهداف تفریح، مطالعه علمی، فیلم و عکس‌برداری روبرو بوده است.
این منطقه باوجود اهمیت بالای زیست محیطی و نیاز روزافزون به محافظت، با تهدیدها و خطرات نابودی زیادی روبرو است. از جمله مهم‌ترین تهدیدات این منطقه می‌توان به تاسیس بندر تجاری امیرآباد در ضلع شمال شرقی تالاب میانکاله، سرریز شدن فاضلاب‌های صنعتی و سموم نباتی روزانه که اکوسیستم این منطقه را با خطر نابودی مواجه میکند، اشاره کرد.
در این منطقه همچنین دو دوره مسابقات تالاب‌نوردی با تعداد بالای شرکت‌کنندگان در فاصله ۱.۵ کیلومتری برگزار شد که مخالفت زیاد گروه‌های حامی محیط زیست را به همراه داشت.
واگذاری قسمتی از جزیره آشوراده به طرح‌های گردشگری برای تاسیس دهکده گردشگری در این جزیره، که در روزهای اخیر شدت گرفته، از دیگر خطراتی است که این منطقه را تهدید میکند.
شکار غیرمجاز که به طور پیوسته به دلیل نبود شغل، برای تفرج یا امرار معاش در میان افراد بومی در منطقه رواج دارد، شنیدن صدای تیر را در برخی فصول به امری عادی بدل کرده است. وجود زباله‌های فراوان در منطقه علاوه بر از بین بردن زیبایی بصری، منجر به بروز مشکلات زیست محیطی در چرخه حیات پرندگان و آبزیان شده است.
اقدام به تاسیس پالایشگاه نفت میانکاله در ۷ کیلومتری جنوب غربی تالاب، که می‌توانست موجب آلایندگی صوتی، آب، خاک و هوا در منطقه گردد، و طرح احداث جاده دریایی بهشهر که قرار بود از میان این تالاب بگذرد، به دلیل مخالفت محیط زیست فعلا به حالت تعلیق در آمده است.
در ایران با توجه به شرایط ویژه آب و هوایی در شمال و جنوب کشور، حدود ۲۵۰ تالاب مختلف به اشکال گوناگون یافت می‌شود که می‌توان به مواردی نظیر تالاب انزلی با آب شیرین، تالاب شادگان با باتلاق‌های شور ساحلی، و نیز تالاب‌های تاروهویر در ارتفاعات دماوند و دریاچه گهر در ارتفاعات اشتران‌کوه لرستان، اشاره کرد. این تالاب‌ها محل زندگی بیش از ۱۴۰ گونه پرنده مهاجر و بومی است.
نمایش تصویری این صفحه به معرفی تالاب میانکاله اختصاص دارد. تعدادی از عکس‌های این مجموعه متعلق به بهنام صدیقی، و موسیقی متن گزارش ساخته کیهان کلهر است.
پی‌نوشت:
۱. گفته شده است که نام این منطقه از نام "میان‌قلعه" تغییریافته است. همچنین در برخی منابع ذکر شده است که این شبه جزیره نام خود را از دو کاله (شکستگی ساحلی یا رودخانه) واقع در طرفین شمالی و جنوبی گرفته است. در قدیم به این شبه جزیره "انجیله" و در مقطعی دیگر "نیم‌مردان" گفته می‌شد.
۲. تال را نوعی نبات پیچیده جنگلی (دار دوست) گفته‌اند. ولی تال به معنای رشته نیز می باشد و چون تالاب معمولاً به صورت رشته رودها و نهرهای به‌هم پیوسته می باشد، بکارگیری آن همراه با آب میتوا ند معادلWetland باشد که همان زمین‌های خیس است.
انتخاب از آرشیو جدیدآنلاین: ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۳ - ۱۹ شهریور ۱۳۹۲
به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید
خسته نباشید.