سپیده دمان در شهر دوشنبه، پایتخت تاجیکستان، زنان نارنجی پوشی را می توان دید که جارو و بیل و کلنگ به دوش، گروه گروه جاده ها را می روبند و علف های هرزه را می چینند و زمین را صاف می کنند. این زنان رفتگران شهر اند که شمارشان بیش از دو هزار تن برآورد شده است و حقوق هر کدام آنها ١٠٠ سامانی، معادل ٣٠ دلار آمریکايى در ماه است.

اکثر زنان رفتگر از کمبود دستمزد گلایه می کنند، اما همان را هم بهتر از هیچ می دانند. بسیاری از آنها نگران اند که ساعت ها کار در جاده های گردآلود و در سرمای پرحادثه امسال به سلامتشان لطمه زده است.

شماری از این زنان در گذشته در کارخانه های مختلف کار می کردند که امروزه درهایشان بسته است. بسیاری از آنها معتقد اند که بحران اقتصادی کشور طی چندین سال اخیر جایگاه زن تاجیک را در جامعه کاهش داده است و اکنون بار گران روزگار در بسیاری از خانواده ها بر دوش زنان افتاده است.

برخی از آنها خود و همراهانشان را دلداری می دهند که رهگذران (عابران) زحمات رفتگران را تقدیر می کنند و آنها را می ستایند که در سرمای زمهریر با دستمزدی اندک کنار خیابان ها و سطح پی راهه (پیاده رو) ها را از برف و یخ پاک کرده اند.

ساجده صالحوا، یک زن شصت ساله است که طی سی سال از عمرش کوچه و خیابان های شهر دوشنبه را جارو زده است. اما این سی سال زحمت رفتگری برای او و همتایانش امتیازی را در پی نداشته است. بانو صالحوا رفتگری را یک نوع کار "سیاه" (ساده) می داند که هر کسی حاضر به انجامش نیست، چون زحمت فراوان و اجر اندکی دارد.

اکنون ساجده صالحوا رهبر گروهی از رفتگران ناحیه سینای شهر دوشنبه است که ششصد زن و ده مرد عضو آن هستند. او می گوید، مردان تاجیک غالبا مایل نیستند به رفتگری تن ‌دهند و سراغ شغل های دیگری را می‌گیرند. بسیاری از مردها برای تامین معاش به ‌طور موسمی به روسیه و کشورهای دیگر مهاجرت می‌کنند. اما زنانی که تحصیل نکرده‌اند و امکان رها کردن خانواده های خود و پیوستن به بازار کار کشورهای دیگر را ندارند، مجبور اند کارهای ساده ای به مانند رفتگری انجام دهند.

رفتگران کهنه کار دوشنبه می‌گویند که شرایط کارشان در دوران شوروی بهتر بوده ‌است. آنها دست کم می‌دانستند که کارشان صرفا روفتن خیابان‌هاست. اما اکنون آنها مجبور اند، افزون بر جارو زدن، زیر آفتاب داغ تابستان علف های هرزه را بدروند و از گل و درخت های شهر مواظبت کنند. جمع آوری برگ‌های زرد فراوان خیابان‌ها  در فصل پاییز و پاک کردن سطح شهر از برف و یخ در فصل زمستان هم جزو وظایف رفتگران است.

با این که زن ها حدود شصت درصد جمعیت کشور را تشکیل می دهند، حضور آنان در عرصه سیاسی و اجتماعی چندان چشمگیر نیست. تعداد نمایندگان زن در مجلس سفلای تاجیکستان ١٨ درصد و در مجلس علیا کمتر از ١٢ درصد است.

در راس شمار اندکی از وزارتخانه های کشور نیز زنان قرار دارند. اما آنچه آشکار است، ناکارآمدی برنامه هایی است که گفته می شود برای جلب تعداد بیشتر زنان به امور سیاسی و اجتماعی انجام می شود.

از سوی دیگر، اکنون زنان بیشتر از گذشته مشغول کار در بیرون از خانه هایشان هستند. در دوره جنگ جهانی دوم به دلیل پیوستن مردها به صفوف ارتش زن ها به طور دسته جمعی رو به کارخانه ها آورده بودند تا جای خالی مردان را پر کنند. حالا هم نبود مرد خانواده باعث شده که بیشتر زن ها شغلی را بیرون از خانه اختیار کنند، اما به دلیل بسته بودن اکثر کارخانه ها بخش اعظم آنها مجبور اند کارهای ساده ای چون دست فروشی و رفتگری را انجام دهند. 

همه این زن ها در روز جهانى زن، هشتم مارس، از کارفرمایان و مردان خانواده هاشان هدیه‌ دریافت می کنند. اين سنت بازمانده از دوران شوروی است.

 برای نصب نرم افزار فلش اینجا را کلیک کنید

 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب