شير برنج ، غذايى است سنتى در بسيارى از كشور هاى منطقه، كه از شير و برنج درست مى شود و به شكل هاى گوناگون سر سفره چيده مى شود. آرايش آن متفاوت است و در برخى از كشورها آن را با شكر، شيره انگور و زعفران و دارچين مى آميزند و رنگ آميزى مى كنند.
در تاجيكستان روى شيربرنج روغن كره مى گذارند. اين غذاى زود هضم را به سالمندان، بچه ها و بيماران نيز مى دهند. شير برنج داراى سفيده ( پروتئين ) هاى زياد است كه گفته مى شود ماهيچه هاى بدن را قوى مى كند، وبراى مغز سر و اعضاى گوارشى انسان سودمند است.
در مناطق رشت و ختلان تاجيكستان به اين غذا احترام خاصى مى گذارند زيرا آن را مقدس و غذاى پيغمبر مى دانند.
در اكثر مناطق تاجيكستان وقتى كه عروس را به خانه داماد مى آورند، تعدادى از نزديكان عروس، مثل خواهر، خاله، عمه و زن دايى، مادربزرگ و زن برادر او را همراهى مى كنند. براى اين نزديکان و بستگان عروس در خانه داماد هفت نوع غذا مى پزند و اولين غذايى كه براى عروس و خويشاوندانش مى آورند، شير برنج است.
يادم هست، وقتى كه ٧-۸ سال داشتم، همراه مادرم به عروسى يكى از خويشاوندانمان رفتيم. وقتى كه بشقاب شير برنج را آوردند، همه بزرگسالان از جا بلند شدند. من هم بدون هيچ اطلاعى همراه ديگران از جا بلند شدم. فكر كردم شايد براى احترام مادر داماد كه بشقاب شير برنج را آورده بود، از جا بر خاستند اما تعجب كردم كه چرا اين بار بلند شدند، چون قبلا چند دفعه براى خوش آمديد گفتن و پذيرايى وارد اتاق شده بود.
وقتى كه مادر داماد دو باره وارد اتاق شد، من از جايم بلند شدم، اما ديدم هيچ كس بجز من از جايش بلند نشده بود و مادرم هم با تعجب به من نگاه مى كند.
من به جايم نشستم و از مادرم پرسيدم كه چرا دفعه قبلى براى احترام مادر داماد از جا بلند شدند و اين دفعه كسى از جا تكان نخورد. مادرم تبسمى كرد و گفت كه اهل مجلس نه به خاطر وارد شدن مادر داماد، بلكه به خاطر احترام به شير برنج از جا بلند شدند.
از آن روز به بعد بارها در جنوب كشور شاهد آن شدم که در عروسى ها و جشن ها هر وقت شير برنج مى آورند، همه از جا بلند مى شوند.
امروزها در مراسم مذهبى از قبيل بى بى سه شنبگى و مشكل گشا هميشه شيربرنج درست مى كنند. اين مراسم خاص زنان است كه زنان دور سفره مى نشينند و ملا باجى (كه زن است و او را بى بى يا بى بى آتون مى گويند) دعا مى خواند.
بى بى سه شنبه گى را در روزهاى سه شنبه و مشكل گشا را معمولا در روزهاى چهارشنبه برگزار مى كنند. هر زنى كه در اين مراسم شركت مى كند براى طلب حاجت و گشايش كار و مشكلاتش مى آيد.
در برخى از مناطق تاجيكستان در نوروز در سفره به جاى هفت سين، هفت شين دارند و تلاش مى كنند با چيدن شهد و شير و شراب و شكر و شمع و شمشاد و شفتالو روى سفره هاى نوروزى شان سنت هفت شين را زنده كنند. برخى در سفره هفت شين، شير برنج هم مى گذارند و هر نفرى كه سر سفره نشست، حتما بايد شير برنج را بچشد.
گزارش مصور اين صفحه در کارگاه آموزش گزارشگرى چندرسانه اى که در تاجيکستان برگزار شد تهيه شده است.
در همين زمينه:
گزارشگرى چندرسانه اى در تاجيکستان
برای نصب نرم افزار فلش اینجا را کلیک کنيد