خط داستان يا طرح اوليه

طرح اوليه يعنی پيش بينی ما از نحوه پرورش و پيشبرد يک گزارش و محتوای احتمالی آن. طرح اوليه به ما کمک می کند که عوامل تعيين کننده و مؤثر در بيان مطلب را بشناسيم، نقطه تمرکز گزارش را تعيين کنيم و بهترين رسانه برای بیان هريک از وجوه داستان را انتخاب کنيم.

برای تهيه طرح اوليه يک گزارش چندرسانه ای بايد عوامل گوناگون آن را تجزيه و بررسی کرد:

    * پيش زمينه و مقدمه ای که دليل اهميت و انتخااب موضوع گزارش را نشان بدهد
    * شخصيت های اصلی که در گزارش مطرح می شوند
    * محل و نوع اتفاقی که گزارش می شود
    * شناسائی نحوه عمل بخش های مختلفی که در گزارش به آنها اشاره می شود
    * جوانب مختلف موضوع، ديدگاه های مخالف و موافق با آن
    * تاريخچه محل يا اتفاق
    * مطالب مربوط ديگر

همانطور که در تعريف گزارش چندرسانه ای گفتيم يکی از مهم ترين شاخص های اين نوع گزارش غيرخطی بودن آنست. به همين دلیل بهتر است که به فهرست بالا چه بر روی کاغذ و چه در ذهن خودتان شماره ترتيب ندهيد. صفحه اصلی گزارشتان را به صورت مجموعه ای در نظر بگيريد از اطلاعات گوناگون شامل عنوان ، فهرست جزئيات، پس زمينه صفحه، که می تواند عکس يا تصويری متحرک يا فقط رنگ باشد، و لينک هائی که مراجعه کننده را به بخش های ديگر گزارش مرتبط می کند.

مرحله بعدی انتخاب رسانه متناسب برای هر بخش گزارش است. چه بخش هائی احتياج به توضيح نوشتاری دارند، کدام مطالب را با عکس يا ويدئو بهتر می توانيد بيان کنيد، چه صداهائی به فهم موقعيت کمک می کنند و آيا بردن بيننده به محل مهم تر است يا شنيدن گفتگوئی با يک صاحب نظر و جای مناسب هرکدام در صفحه کدام است.

بعضی اوقات يک عکس با داشتن نقطه تمرکز ثابت بسيار بيشتر از يک تصوير متحرک بيان کننده است. گاهی ممکن است اگر به جای نشان دادن ويدئوئی از مصاحبه شونده فقط صدای او را با مجموعه ای از تصاوير غير متحرک ترکيب کنيد بيان مطلب رساتر بشود. سنجش و تصميم گيری در اين موارد تعيين کننده کیفيت و کارآئی يک گزارش اند.

تصميم گيری بعدی در مورد لزوم اضافه کردن جدول و نقشه هائی است که احتمالا به فهم گزارش کمک می کنند. بايد توجه داشت که محتوای هر مطلب به معنای گزارش بيفزايد و هيچ رسانه ای محتوای رسانه ديگر را تکرار نکند.

دو سويه کردن (اينتراکتيويتی) در يک سايت به معنی آنست که خواننده هم بتواند در نحوه دنبال کردن مطالب به سليقه خودش عمل کند و هم عکس العل و نظرياتش را در همان جا منعکس کند. اضافه کردن 'عقيده بازار' (forum) و گپ خانه (chat room) در کنار يک گزارش آنلاين به اين منظور کمک می کند. برای ديدن امکانات گوناگون دو سويه کردن مطالب می توانيد به نشانی مؤسسه روزنامه نگاری دو سویه نگاه کنيد.

بعد از تعيين همه عوامل مورد نياز برای يک گزارش بايد طرح اوليه مان را بازنگری کنيم. روی يک صفحه کاغذ تمام عواملی را که پيش بينی کرده ايم و نحوه همگذاری آنها را برای خودمان می کشيم. اين طرح همچنان که از نامش بر می آيد اوليه است و فقط يادداشت و راهنمای ما برای مراحل بعدی است و در اين مرحله احتياجی به ظرايف ذوقی و هنری ندارد. بعد از تعيين شکل صفحه اصلی طرح صفحات مرتبط با آن را هم به همين نحو ساده می ريزيم.

فايده اين پيش بينی ها اين است که اگر کمبودی در گزارش وجود دارد يا جنبه ای از داستان ناگفته مانده است متوجه شويم و منابع و وسائل مورد نياز را شناسائی کنيم. به عنوان تمرين می توانيد يک گزارش چاپ شده در روزنامه را انتخاب کنيد و بر اساس آن طرح اوليه يک گزارش چندرسانه ای را بريزيد.

در نمونه صخره های رقصنده که به عنوان نمونه کار انتخاب کرده ايم عوامل متعددی به کار رفته است. طرح اوليه اين گزارش به اين شرح فراهم شده است:

بخش های غير خطی- صفحه اصلی با چهار صفحه داخلی شامل:

- تحقيق
- شرح حال دکتر مسينا
- صخره ها
- تاريخچه صخره های متحرک در دره ی مرگ

پيش بينی ما از مطالبی که بايد جمع آوری کنيم به اين شرح است:

ويديو- ويديوئی از جريان رفتن به محل: اين ويديو می تواند شامل بررسی نقشه حرکت صخره ها توسط دکتر مسينا، آماده شدن او برای سفر و دنبال کردن او در طول سفر باشد.

صدا- در جريان سفر، مسينا روش کار خودش را بیان میکند و شرح میدهد که چرا به اين تحقيق پرداخته . صداهای صحنه از جمله صدای احتمالی جابجا شدن صخره ها نيز ضبط شود.

عکس- عکس های موجود در سايت مسينا، عکس های ديگر عکاسان حرفه ای در صورت لزوم. پيش بينی استفاده از تصاوير غير متحرک که از ويدئو برداشته می شوند. احتمالا دورنماهائی از محل. شايد تصاويری از نگهبانان پارک ملی.

گرافيک- عکس های هوائی موجود، نقشه ها و مسير صخره ها.

متن نوشتاری- تاريخچه تحقيق، تاريخچه حرکت صخره ها بر اساس گفتگوهائی با دکتر مسينا، پژوهشگرهای ديگر و شايد نگهبانان پارک.

و طرح اوليه صفحات: